1. Usulsüzlük
Vergi Usul Yasasının 351. maddesine göre usulsüzlük, “Vergi Kanunlarının şekle ve usule müteallik hükümlerine riayet edilmemesidir.” Şeklinde açıklanmaktadır.
Vergi Usul Yasasının 352. maddesinde ise usulsüzlük dereceleri ve cezaları gösterilmektedir. Usulsüzlük fiilen re’sen takdiri gerektirirse bağlı cetvelde yazılı cezalar iki kat olarak kesilir Bu usulsüzlük cezalarının içinde fatura ile ilgili müeyyideler şunlardır:
a. Usulsüzlüklerin tarifi
I. Derecede usulsüzlükler içinde fatura ile ilgili dolaylı-dolaysız maddeler
Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması (Vergi Usul Yasası Md: 352/I-3)
Vergi Usul Yasasının kayıt nizamına ait hükümlerine (Madde: 214-219) uyulmamış olması (Her incelemede inceleme tarihine kadar aynı takvim yılı için tespit edilen usulsüzlükler tek fiil sayılır) (Vergi Usul Yasası Md: 352/I-6)
II. Derecede usulsüzlüklerin içinde fatura ile ilgili dolaylı-dolaysız maddeler
Vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere ilişkin hükümlere uyulmamış olması (Vergi Usul Yasası Md: 352/II-7)
Hesap ve muamelelerin doğruluk ve açıklığını bozmamak şartıyla bazı evrak ve vesikaların bulunmaması veya ibraz edilmemesi (Vergi Usul Yasası Md: 352/II-8)
b. Usulsüzlük cezalarının tutarları
Birinci derece usulsüzlükler TL
1- Sermaye şirketleri 130,00
2- Sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı 80,00
3 – İkinci sınıf tüccarlar 40,00
4- Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar 19,00
5- Kazancı basit usulde tespit edilenler 11,00
6- Gelir vergisinden muaf esnaf 5,00
İkinci derece usulsüzlükler
1- Sermaye şirketleri 70,00
2- Sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı 40,00
3 – İkinci sınıf tüccarlar 19,00
4- Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar 11,00
5- Kazancı basit usulde tespit edilenler 5,00
6- Gelir vergisinden muaf esnaf 2,80
2. Özel Usulsüzlük Cezaları
Vergi Usul Yasasının Özel Usulsüzlük ve Cezaları başlığı altında “a) Fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmaması ile diğer şekil ve usul hükümlerine uyulmaması” alt başlığındaki 353. maddesinde gösterilen fatura ile ilgili müeyyideler şunlardır.
Verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 2017 yılında 210,00 TL (Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı veya yeniden değerleme oranında artmaktadır) aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.
Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlük için kesilecek cezaların toplamı 2017 yılı için 110.000,- lirayı geçemez. (Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı veya yeniden değerleme oranında artmaktadır.) (Vergi Usul Yasası Md. 353/1)
Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük giriş listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmediğinin, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin asıl ve örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her bir belge için 2017 yılında 210,00 TL (Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı veya yeniden değerleme oranında arttırılmaktadır) özel usulsüzlük cezası kesilir.
Ancak her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 2017 yılında 11.000,00 TL’yi aşamaz. (Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı veya yeniden değerleme oranında artmaktadır.) (Vergi Usul Yasası Md. 353/2)
3. Bilgi Vermekten Çekinenler ile VUY’nın 256, 257 ve Mükerrer 257. Madde Hükümlerine Uymayanlar için Ceza
Vergi Usul Yasası’nın mükerrer 355. maddesi bu konuda öngörülen cezaları sıralamış bulunmaktadır.
Vergi Usul Yasası’nın mükerrer 355. maddesine göre, bu yasanın 86, 148, 149, 140, 256, 257 maddelerinde yer alan zorunluluklar ile mükerrer 257’nci madde uyarınca getirilen zorunluluklara uymayan (kamu idare ve müesseselerinde bilgi verme görevini yerine getirmeyen yöneticiler dahil);
1. Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1.400,00 TL (2017 yılı için)
2. İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 700,00 TL (2017 yılı için)
3. Yukarıdaki bendlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 350,00 TL (2017 yılı için)
Özel usulsüzlük cezası kesilir.
Vergi Usul Yasasının 351. maddesine göre usulsüzlük, “Vergi Kanunlarının şekle ve usule müteallik hükümlerine riayet edilmemesidir.” Şeklinde açıklanmaktadır.
Vergi Usul Yasasının 352. maddesinde ise usulsüzlük dereceleri ve cezaları gösterilmektedir. Usulsüzlük fiilen re’sen takdiri gerektirirse bağlı cetvelde yazılı cezalar iki kat olarak kesilir Bu usulsüzlük cezalarının içinde fatura ile ilgili müeyyideler şunlardır:
a. Usulsüzlüklerin tarifi
I. Derecede usulsüzlükler içinde fatura ile ilgili dolaylı-dolaysız maddeler
Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması (Vergi Usul Yasası Md: 352/I-3)
Vergi Usul Yasasının kayıt nizamına ait hükümlerine (Madde: 214-219) uyulmamış olması (Her incelemede inceleme tarihine kadar aynı takvim yılı için tespit edilen usulsüzlükler tek fiil sayılır) (Vergi Usul Yasası Md: 352/I-6)
II. Derecede usulsüzlüklerin içinde fatura ile ilgili dolaylı-dolaysız maddeler
Vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere ilişkin hükümlere uyulmamış olması (Vergi Usul Yasası Md: 352/II-7)
Hesap ve muamelelerin doğruluk ve açıklığını bozmamak şartıyla bazı evrak ve vesikaların bulunmaması veya ibraz edilmemesi (Vergi Usul Yasası Md: 352/II-8)
b. Usulsüzlük cezalarının tutarları
Birinci derece usulsüzlükler TL
1- Sermaye şirketleri 130,00
2- Sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı 80,00
3 – İkinci sınıf tüccarlar 40,00
4- Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar 19,00
5- Kazancı basit usulde tespit edilenler 11,00
6- Gelir vergisinden muaf esnaf 5,00
İkinci derece usulsüzlükler
1- Sermaye şirketleri 70,00
2- Sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı 40,00
3 – İkinci sınıf tüccarlar 19,00
4- Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar 11,00
5- Kazancı basit usulde tespit edilenler 5,00
6- Gelir vergisinden muaf esnaf 2,80
2. Özel Usulsüzlük Cezaları
Vergi Usul Yasasının Özel Usulsüzlük ve Cezaları başlığı altında “a) Fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmaması ile diğer şekil ve usul hükümlerine uyulmaması” alt başlığındaki 353. maddesinde gösterilen fatura ile ilgili müeyyideler şunlardır.
Verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 2017 yılında 210,00 TL (Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı veya yeniden değerleme oranında artmaktadır) aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.
Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlük için kesilecek cezaların toplamı 2017 yılı için 110.000,- lirayı geçemez. (Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı veya yeniden değerleme oranında artmaktadır.) (Vergi Usul Yasası Md. 353/1)
Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük giriş listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmediğinin, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin asıl ve örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her bir belge için 2017 yılında 210,00 TL (Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı veya yeniden değerleme oranında arttırılmaktadır) özel usulsüzlük cezası kesilir.
Ancak her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 2017 yılında 11.000,00 TL’yi aşamaz. (Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı veya yeniden değerleme oranında artmaktadır.) (Vergi Usul Yasası Md. 353/2)
3. Bilgi Vermekten Çekinenler ile VUY’nın 256, 257 ve Mükerrer 257. Madde Hükümlerine Uymayanlar için Ceza
Vergi Usul Yasası’nın mükerrer 355. maddesi bu konuda öngörülen cezaları sıralamış bulunmaktadır.
Vergi Usul Yasası’nın mükerrer 355. maddesine göre, bu yasanın 86, 148, 149, 140, 256, 257 maddelerinde yer alan zorunluluklar ile mükerrer 257’nci madde uyarınca getirilen zorunluluklara uymayan (kamu idare ve müesseselerinde bilgi verme görevini yerine getirmeyen yöneticiler dahil);
1. Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1.400,00 TL (2017 yılı için)
2. İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 700,00 TL (2017 yılı için)
3. Yukarıdaki bendlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 350,00 TL (2017 yılı için)
Özel usulsüzlük cezası kesilir.
Kaynak:DUNYA/Rüknettin KUMKALE