6183 sayılı Kanun ile düzenlenen iptal davası, borçlunun kamu alacağına zarar veren bazı tasarruflarının hükümsüz hale gelmesini sağlayan ve tahsil daireleri tarafından açılan bir dava ve aynı zamanda kamu alacağını koruma yöntemidir.
KOŞULLAR NEDİR?
İdare tarafından iptal davası açılabilmesinin bazı ön koşulları bulunuyor.
Kesinleşmiş kamu alacağının varlığı: Kamu alacağının borçlu tarafından ödenmesi durumu olması ya da cebren tahsil olanağının bulunması durumunda, iptal davasının açılmasına gerek yoktur. Dava açılabilmesi için her şeyden evvel kesinleşmiş ve ödenebilir hale gelmiş bir kamu alacağının olması gerekir. Öte yandan, idare tarafından tahsil olanağının kalmaması ve alacağın teminata bağlanmamış olması lazımdır. Bu minvalde, ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulanan alacaklar, henüz kesinleşmediği için iptal davasına konu olamazlar.

Tahsil olanağının kalmaması: Söz konusu kamu alacağına ilişkin olarak idare tarafından tüm tahsil yollarının denenmiş fakat kamu alacağının nihai olarak tahsil edilememiş olması gerekir. Bu gibi bir durumda idare tarafından iptal davası açılması mümkündür.
İvazsız tasarrufun geriye doğru 2 yıl içinde yapılmış olması: Kesinleşmiş ve tahsil olanağı kalmamış kamu alacağı için, üçüncü kişilerin elinde bulunan mallara ilişkin tasarrufların iptali için; borcun tasarruf tarihinden önce doğmuş olmasına ve borçlunun tasarruflarının, ödeme süresinin başladığı tarihten geriye doğru 2 yıl içinde yapılmış olması koşuluna bağlıdır.
DAVAYA KONU DURUMLAR
Bahse konu koşulların varlığı durumunda iptal davası açılabilecek durumlar ise; Borçlunun hükümsüz sayılabilecek tasarruflarının (ivazlı veya ivazsız) bulunması ile kamu alacağının tahsiline olanak bırakmamak amacıyla yapılan tasarrufların bulunması olarak ifade edilebilir.
Kaynak:Dr. Cem Barlas Arslan-HURSES