Gelir vergisinde tam mükellef olanlar, bir takvim yılında Türkiye içinde veya yabancı bir ülkede elde ettikleri tüm gelirleri üzerinden gelir vergisi öderler. Tam mükellef olabilmenin ise şartları var. Buna göre, Türkiye’de yerleşmiş olmak ve yabancı bir ülkede ikamet etse de Türk vatandaşı olanlar tam mükellef sayılırlar.
YERLEŞME ÖLÇÜTÜ
Gelir Vergisi Kanunu 4. madde uyarınca; ikametgâhı Türkiye’de bulunanlar ile bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan fazla oturanlar (geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez) Türkiye’de yerleşmiş sayılırlar.
İkametgâh: İkametgâh diğer bir adıyla yerleşim bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. Diğer taraftan Medeni Kanun uyarınca herkesin tek bir ikametgâhının olacağı belirtilmiştir. Bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâha sahip olan yani yerleşmiş olan kimseler, gelir vergisi açısından tam mükellef sayılırlar.
Oturma Süresi: Yerleşme ölçütünün diğer bir göstergesi de oturma süresi ile ilgilidir. Türkiye’de 6 aydan fazla oturanlar (kalanlar) gelir vergisi uyarınca tam mükellef sayılırlar. Geçici ayrılmalar oturma süresini kesintiye

 

uğratmaz. Dikkat edilmesi gereken husus, 6 ay ölçütünün bir takvim yılı içinde devamlı surette sağlanmasıdır. Örneğin, 1 Kasım 2014 ile 2 Haziran 2015 tarihleri arasında Türkiye’de oturan Alman Uyruklu Bayan (B) için oturma ölçütünden bahsedilmez. Nitekim bu kişi 6 aydan fazla Türkiye’de kalmakla birlikte farklı takvim yıllarında Türkiye’de bulunmuştur. Öte yandan Bayan (B) 30 Mayıs 2015 tarihinde Almanya’ya gitmekle birlikte, 11 Ekim 2015 tarihinde tekrar Türkiye’ye dönmüş ve yılsonuna kadar Türkiye’de kalmış olsun. Bu durumda Bayan (B) bir takvim yılı içinde 6 aydan fazla Türkiye’de kaldığından tam mükellef olacaktır.
İSTİSNALAR VAR
Oturma ölçütünün bazı istisnaları var. Aşağıdaki durumlarda Türkiye’de 6 aydan fazla kalınsa da tam mükellefiyet söz konusu olmamaktadır.
– Belli ve geçici görev veya iş için Türkiye’ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzmanlar, memurlar, basın ve yayın muhabirleri ve durumları bunlara benzeyen diğer kimseler,
– Tahsil veya tedavi veya istirahat veya seyahat maksadıyla gelenler,
– Tutukluluk, hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle Türkiye’de alıkonulmuş veya kalmış olanlar.
YABANCI ÜLKEDE OTURAN TÜRK VATANDAŞLARI
Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye’de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup bu daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları, Türkiye içi ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tümü açısından gelir vergisi mükellefi olurlar (bu gibilerden, bulundukları memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısıyla Gelir Vergisi veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş bulunanlar, mezkur kazanç ve iratları üzerinden ayrıca vergilendirilmezler).
Kaynak:Dr. Cem Barlas Arslan -HURSES