Eskiden, vergi müfettişi incelemesini bitirdiğinde defter ve belgeleri hemen teslim ederdi. Vergi müfettişi incelemeyi bitiriyor ancak defter ve belge teslim olmuyor, aylarca bekliyor. Sorduğumuzda, “Yazdığım rapor okuma komisyonunda” deniliyor. Eskiden raporlar okuma komisyonundan daha sonra mı geçiyordu? Bir değişiklik mi mevcuttur? Biz aylarca süren okuma komisyonunu beklemek zorunda mıyız? İnceleme süreci kısaca nasıldır?
 
Vergi incelemelerinde uyulacak usul ve esaslar, 31.10.2011 tarih ve 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “ Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” ile belirlenmiştir. Detaylı bilgiyi söz konusu Yönetmelikten edinebilirsiniz.
Defterlerin teslimine ilişkin sorunuza gelince; Yönetmeliğin;
“İncelemenin Tamamlanması” başlıklı 21. maddesine göre, vergi inceleme raporlarının, rapor değerlendirme komisyonlarına intikal ettirilmek üzere ilgili inceleme ve denetim birimine teslim edildiği tarih, incelemenin tamamlandığı tarih olarak kabul edilir. Ancak incelemenin tamamlanmış olması, ilgili rapor değerlendirme komisyonu kararına göre raporun düzeltilmesine mani değildir.
“Defter ve Belgelerin İadesi” başlıklı 22. maddesine göre, mükellefin defter ve belgeleri, ilgili rapor değerlendirme komisyonunun rapora ilişkin nihai değerlendirmesinin incelemeyi yapana iletildiği tarihten itibaren en geç on beş gün içerisinde bir tutanak ile iade edilir. 16. maddenin dört, beş ve altıncı fıkrası hükümleri saklıdır.
 

16. maddenin dört, beş ve altıncı fıkrası hükümleri ise aşağıdaki gibidir;
– Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, ilgilileri tutanakları imzalamaları için zorlayamazlar. İlgililer tutanakları imzalamaktan çekindikleri takdirde tutanakta bahis konusu edilen olaylar ve hesap durumlarını ihtiva eden defter ve belgeler, nezdinde inceleme yapılandan rızasına bakılmaksızın alınır ve inceleme neticesinde tarh edilen vergiler ve kesilen cezalar kesinleşinceye kadar geri verilmez. İlgililer her zaman bu tutanakları imzalayarak defter ve belgeleri geri alabilirler.
– Suç delili olan defter ve belgeler mükellefin rızasına bakılmaksızın alıkonulur.
– Alıkonulan defter ve belgeler yazı ile mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine gönderilerek muhafazası sağlanır. Vergi dairesi, kendisine gönderilen defter ve belgelerin muhafazası için gerekli tedbirleri alır.
Tüm bu Yönetmelik hükümlerine göre, 16. maddenin dört, beş ve altıncı fıkralarında belirtilen alıkoyma sebepleri mevcut değil ise defter ve belgelerin, ilgili rapor değerlendirme komisyonunun rapora ilişkin nihai değerlendirmesinin incelemeyi yapana iletildiği tarihten itibaren en geç on beş gün içerisinde bir tutanak ile iade edilmesi gerekir.