Adi Ortaklıklarda Vergilemede Önemli Konular

Adi ortaklıklar tüzel kişiliği olmayan gerçek veya tüzel kişiler arasında herhangi bir şekil şartına bağlı olmadan kurulur.
Biz bu makalemizde Kurumlar vergisi mükellefi olmayan ve tüzel kişiliğe sahip olmayan adi ortaklığı birkaç vergisel konudan inceleyeceğiz.
KDV:
Adi ortaklıklar KDV mükellefidir.Fatura alır fatura keser.
İiş hacmi koşulları kanunda belirtilen limitleri sağlıyorsa e-defter-e-fatura ve e-arşiv fatura mükellefiyeti de oluşturmak zorundadır.
Adi ortaklığı sona erene kadar bu böyle devam eder.Adi ortaklığın sona ermesi sırasında devreden KDV eğer iade hakkı doğuran işlemler yoksa tamamı maliyete atılarak sıfırlanır.Bu KDV nin iadesi veya ortaklara devri söz konusu değildir.
 
ANKARA Vergi Dairesi Başkanlığı ,Tarih: 27/01/2012 Sayı:B.07.1.GİB.4.06.17.01-130 [2011-4-29-15]-128 Konu: “Mükellefiyetin sona ermesi durumunda, sonraki döneme devreden KDV nin iade edilip edilemeyeceği hakkında” Özelgesinde;
    mükellefiyetinizin sona ermesi nedeniyle üzerinizde kalan ve indirim yoluyla giderilemeyen (sonraki döneme devrolunan) katma değer vergisinin;
    – iade hakkı doğuran işlemleriniz bulunması halinde bu işlemlerinize isabet eden kısmı KDV Mevzuatında yer alan hükümler çerçevesinde tarafınıza iade edilebilecek,
    – iade hakkı doğuran işlemleriniz bulunmaması halinde devreden KDV nin tamamının, iade hakkı doğuran işlemleriniz bulunması halinde ise bu işlemleriniz nedeniyle yüklenilmeyen kısmının tarafınıza iadesi veya vergi borçlarınıza mahsubu mümkün olmayıp, indirilemeyen söz konusu vergilerin KDV Kanununun 58 inci maddesi uyarınca kurumlar vergisi matrahınızın tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilmesi mümkün bulunmaktadır.”
Denmektedir.
MUHTASAR
Adi ortaklıklar muhtasar yönünden de mükellefiyet oluşturmak zorundadır.Muhtasar kalemlerini oluşturan işlemlerle ilgili her türlü stopaj işlemlerini adi ortaklık adına oluşturup kendi numaralarında yatırmak zorundadırlar.
DAMGA VERGİSİ  
Adi ortaklıklar sürekli damga vergisi mükellefiyeti oluşturabilir ve beyanname verebilirler.
GEÇİCİ VERGİ-GELİR VERGİSİ-KURUMLAR VERGİSİ
Tüzel kişiliğe sahip olmayan ve gelir vergisi veya kurumlar vergisi mükellefi olarak kurulmayan adi ortaklıklar geçici vergi-gelir vergisi veya kurumlar vergisi mükellefi olamazlar.
Adi ortaklıklar bütün kayıtlarını yürürlükte bulunan vergi kanunlarına göre tutmak defterlerine işlemek  zorundadır.
Peki  Adi  ortaklıklarda oluşan kar veya zarar nerede nasıl vergilenecek.
Adi ortaklığı tanımlarken söylediğimiz gibi Adi ortaklığı gerçek veya tüzel kişiler ortak olarak kurabilir.Adi ortaklığı oluşturan Tüzel kişilerde bir sorun yok ancak Adi ortaklığı oluşturan gerçek kişiler ise vergi mükellefi değillerse adi ortaklık ortaklığıyla beraber  vergi dairesinde gelir vergisi mükellefiyeti  oluşturmak (kdv-stopaj gerek yok)sadece geçici vergi ve gelir vergisi mükellefiyeti oluşturup defter tasdik ettirmek zorundadırlar.
 

Esasında Adi ortaklığın kayıtlarının tutulmasında faaliyet gösteren diğer ticari işletmelerden hiçbir farkı yoktur.Adi ortaklığın iştigal konusuna göre hesaplar işlenir (satış)-(yıllara sari inşaat)-normal olarak kayıtlarımıza nasıl işliyorsak kar/zararı oluşturduğumuz 6 lı gruba gelene kadar hiç bir fark yok .Dönemsel  olarak kar zararımızı oluşturduk işte orada duruyoruz.Çünkü bu kar veya zararı ortaklarımıza hisseleri oranında devretmemiz gerekiyor.Aynı şekilde peşin ödenmiş vergi varsa (banka stopaj kesintileri gibi) dönemsel olarak peşin ödenmiş vergiyi de gene ortaklara hisseleri oranında dağıtıyoruz. Burada önemli bir nokta yıllara sari inşaat ve onarım işiyle ilgili olarak kurduğumuz bir adi ortaklıkta kar zarara atacağımız işten kesilen %3 lük tevkifatlar  geçici kabule kadar tutulur ve iş geçici kabulle beraber kar veya zararı devredilirken ortaklara hisseleri oranında devredilir.
Yukarıda anlattıklarımızı içeren bir örnek yaparsak yıllara sari bir iş için ortaklık kuran A ltd (%35) B A.Ş(%50)  Ahmet B…(%15) hisse oranlarıyla bir ortaklık kurmuş olsunlar.
Kurulan bu ortaklık Birinci geçici vergi döneminde yıllara sari 1,000,000 TL lik hak ediş yapıp %3 stopaj  30,000 TL kesilmiş ayrıca bankadaki  paralarını repoda değerlendirip 15,000 TL faiz geliri elde etmiş bu faiz gelirinden de 2,250 TL stopaj kesilmiş olsun.
Genel  kanı ve bazı arkadaşlarımız yıl sonlarını bekliyorlar.Esasında KDV nasıl aylıksa(bu bir dönemselliktir)Muhtasar nasıl aylık veya üç aylıksa(bu da bir dönemselliktir).Geçici vergide üç ayda bir yılda dört defa veriliyorsa buda bir dönemselliktir.Dolayısıyla  ortaklara bu devirlerinde gene ilgili dönemlerinde yapılması gerekir.
Adi ortaklık geçici vergi mükellefi olmadığına göre ne yapacak bu durumda oluşmuş olan 15,000 TL karı ve 2,250 TL stopajı ortaklarına beyan edilmek üzere devredecek.
Yani;

 
Karı ortaklara hisseleri oranında Alacak olarak stopajı da gene hisseleri oranında Borç olarak devredecek.Ortaklarda gelen bu bilgileri kendi beyannamelerinde konsolide ederek zamanında ve süresinde beyan edeceklerdir.Bütün gecici vergi dönemlerinde bu bu şekilde devam edecek gidecektir.
Bir sonraki yıl gecici kabul yaptık ve işi kar zarara çektik gecıcı kabulu yapana kadar yaptığımız istihkakların toplamı 6.500,000 TL bu işle yaptığımız maliyet 4.550,000 TL kesilen stopaj 195.000 TL ve Kanunen kabul edilmeyen giderlerde 22.500 TL olduğunu varsayalım.
O zaman devrimiz.

 
Yukarıdaki Tablodan da  anlaşılacağı üzere ortaklarımıza 1.950,000 TL yi hisseleri oranında Alacak olarak devrediyoruz.Stopajı gene hisseleri oranında mahsup edilmek üzere borç olarak devrediyoruz.Burada dikkat edilecek nokta kanunen kabul edilmeyen gider bizim kar zararımızı oluştururken gider olarak yer aldı eğer münferit olarak kendi beyannamemizi yapıyor olsaydık artı olarak kendi beyannamemize koyacaktık halbuki biz bu açıdan mükellef değiliz onun için ortaklara devrettiğimiz karın üzerine ilave etsinler diye hisselerine düşen KKEG nin bilgisini ayrıca veriyoruz ki beyannamelerini verirken noksan beyan edip vergi ziyaına neden olunmasın.
ADİ ORTAKLIKLARDA ÖRTÜLÜ SERMAYE
Adi ortaklıklarda nakit fazlasının veya dağıtımların mutlaka sözleşmede yazılı olan ve sermayeyi oluşturan hisse oranlarında yapılması gerekir.
Bu konudaki özelgeyi sizlerle paylaşıyorum.

adi ortaklığın faaliyetlerini sürdürmesi esnasında oluşması muhtemel nakit fazlalarının ortaklarca hisseleri oranında kullanılması halinde, bu tutarların transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kapsamına girmesi ve bu işlem nedeniyle faiz hesaplanması söz konusu olmayacaktır.
Diğer taraftan nakit fazlalarının ortakların hisseleri oranından farklı olarak kullanılması halinde söz konusu işlem transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kapsamında değerlendirilecek olup ödeme konusu yapılan tutarlar için emsallere uygun bir faiz oranının hesaplanması gerekecektir.
Adi Ortaklığın faaliyetlerini sürdürmesi esnasında oluşması muhtemel nakit fazlalarının avans olarak ortaklara ödenmesinde, aktarılan tutarların transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kapsamına girmesi durumunda bu işlem nedeniyle hesaplanan faiz tutarları üzerinden genel hükümler çerçevesinde KDV hesaplanacaktı
Geçtiğimiz yıllarda vergi müfettişlerince ortaklıklarda yapılan işlemlerin ortakların hisse oranında yapılıp yapılmadığı ortaklığı oluşturan ortakların carilerinin ortaklık oranıyla uyumlu olup olmadığına dair incelemeler yapılmış ve oransal farklılıklar bulunan ortaklıklar hakkında eğer dönemsel olarak adat uygulayıp KDV li adat faturası kesmedilerse  cezai işlemler yapılmıştır.
Kaynak: SMMM Mustafa Akçayır-www.MuhasebeTR.com