Tarh İşlemi Özellikleri
-Tarh İdari Bir İşlemdir
-Tarh Subjektif(öznel) Bir İşlemdir
-Tarh Kesin Ve Yürütülmesi Zorunlu Bir İşlemdir
-Tarh Yükümlendirici Bir İşlemdir
-Tarh Belirleyici Bir İşlemdir
Tarh İşlemi Unsurları
Yetki , – Şekil , – Sebep ,– Konu ,– Amaç
Yetki: Tarh işleminin yetkili olmayan, bir vergi dairesince yapılması durumunda yetki unsuru yönünden sakatlık söz konusudur. Yetki aşımı tarh yetkisinin konu, yer ve zaman bakımlarından aşılarak kullanılması durumunda tarh işleminin yetki unsurundan oluşan hukuka aykırılık, işlemin iptalini gerektirmektedir.
Konu İtibarıyla Yetki: Kararların hangi idari makam ve merciler tarafında alınacağını ifade etmektedir.
Örnek: Emlak Vergisi Dairesi,Gelir Vergisi ile ilgili işlem yapması işlemi konu itibarıyla hukuka aykırı kılar.
Yer İtibarıyla Yetki: Vergi idaresinin konu bakımından yetkisini kullanabileceği coğrafi alanı ifade eder.
Örnek: Kocaeli Vergi Dairesine bağlı mükellefin, Sakarya Vergi Dairesince vergilendirilmesi yer itibarıyla yetkiye aykırıdır.
Zaman İtibarıyla Yetki: konu itibarıyla yetkinin kullanılabileceği süreyi ifade eder.
Örnek: İzinde olan bir vergi dairesi müdürü izinli olduğu süre zarfında da görevine ilişkin imzaları atması hukuka aykırıdır.
Şekil: Vergilendirme işlemi yazılı şekle bağlıdır.
Asli Şekil Kuralı: Mükellefin adı, soyadı, verginin türü ve miktarı, dava açma sürelerinin yazılmamış olması, belgelerin imzasız olması gibi eksiklikler belgeyi ve işlemi geçersiz kılar. Asli şekil kurallarına aykırılık işlemin iptalini gerektirir.
Tali Şekil Kuralı: Evrakın silik olması, bir harfin yanlış yada eksik yazılması gibi eksiklikler işlemi geçersiz kılmaz. Tali şekil kurallarına aykırılık işlemin iptalini gerektirmez.
Sebep: Vergilendirme işleminde sebep unsuru maddi olay ve hukuki durumun kanun hükmüne uygun olmalıdır. Tarh işleminin sebep unsuru hukuki ve maddi sebep olarak ikiye ayrılır.
Hukuki Sebep: yürürlükteki kanun hükmüdür.
Maddi Sebep: vergiyi doğuran olaydır.
Maddi olayın kanun hükmüne uygun olmasına tipiklik denir.
Örnek: kendisine hiçbir şekilde miras kalmayan bir mükellefe Veraset ve
İntikal Vergisi tahakkuk ettirilmesi sebep itibarıyla hukuka aykırıdır
Konu: İdari işlemin konu unsurunu idari işlemin doğurduğu hukuki sonuç oluşturmaktadır. Tarh işlemi bir işleme konu olan vergi türü, vergi miktarı ve yükümlü bakımından kanuna uygun olmak zorundadır.
Sebep ve konu bakımından illiyet bağı iyi kurulamadığı taktirde sonuç ilişkisi işlem hukuka aykırı olmaktadır.
Örnek: Gelir elde eden bir kişiden tüketim vergisi alınması konu önünden aykırılık oluşturur.
Amaç: Vergilendirme işleminde kamu yararı gözetilir. Kamu yararı dışında özel bir yarar için vergi tarh edilmesi halinde, yetki saptırması söz konusu olmaktadır.
