İzaha davet, verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir. Vergi Usul Kanununun mülga 370 inci maddesinin 6728 sayılı Kanun ile “İzaha davet” başlığı altında yeniden düzenlenmesi suretiyle vergi sistemimize dahil olmuştur. Uygulaması ise 1 Eylül 2017 itibariyle başlamıştır.
Vergi İdaresi veya Vergi Denetim Kurulu çeşitli risk analiz yöntemleri kullanarak veya kendilerine pek çok kaynaktan (özel ve kamu) ulaşan verilerin çapraz kontrolünü yaparak vergi ziyaına sebebiyet verildiğine ilişkin emeralere ulaşmaktadır. Bunun üzerine, ilgili mükelleften uyumsuzlukların nedeni konusunda izahat istemektedir.
Haklarında yapılan ön tespite ilişkin vergi ziyaına neden olunmadığı yönünde mükellefçe izahta bulunulması üzerine, mükellefin izahının komisyonca yeterli bulunması ve beyanname verilmesini veya vergi beyanının tamamlanmasını gerektirir bir durumun olmadığının değerlendirilmesi halinde, mükellef hakkında söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine ve takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmayacaktır.
Ancak bizim burada tartışmak istediğimiz konu, ön tespitte yer alan hususların gerçek durumla uyuşması ile ilgilidir.  Bu durumda idare, mükellefin vergi ziyaına neden olan işlem ve eylemlerini tespit etmiştir. Mükellef de bu tespitlere katılmaktadır.  Mükellefin böyle bir durumda izaha davet müessesesinin sağladığı imkanlardan yararlanması söz konusu olacaktır.
İzaha davet düzenlemesinin sağladığı avantajlardan yararlanmak için, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla ödenmesidir. Bu şartlar yerine getirildiğinde vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir.
Peki, bu %20’lik vergi ziyaı cezasından da kurtulmak mümkün mü?
Bu, teknik olarak, imkan dahilinde.
İzaha davetle ilgili usul ve esasları belirleyen 482 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca, Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesi kapsamında %20 oranında kesilen vergi ziyaı cezasına ilişkin ihbarnamelerin tebliği üzerine mükellefler tarhiyat sonrası uzlaşma başvurusunda bulunabileceklerdir.

 
Tebliğ düzenlemesine göre, izaha davet müessesesinden yararlanıp, müteakiben ceza ihbarnamesinin tebliği üzerine ihbarnamede yer alan vergi ziyaı cezası için tarhiyat sonrası uzlaşma talep etmek mümkün.
Bu noktada tarhiyat sonrası uzlaşma komisyonunun yaklaşım ve uygulamalarına göre cezanın sıfıra kadar indirilmesi imkan dahilinde.
Başka bir deyişle, vergi idaresi risk analizleri veya çapraz kontroller sonucunda vergi ziyaına neden olduğunuza yönelik ön tespitler yaptığı durumdan itibaren işletilmeye başlayacak izaha davet sürecinden en kötü ihtimaller %20 ve en iyi ihtimalle “Sıfır” vergi ziyaı cezası ile kurtulmanız mümkün.Yeter ki siz tüm süreç ve imkanları sonuna kadar kullanın.
Kaynak:Mevlüt DİLAVER, SMMM-vergidavalari.info