Vergi idaresi vergi alacaklarını takip ve tahsil edebilmek amacıyla hukuken sahip olduğu yöntemlerle harekete geçmektedir. Ödenemeyen vergi borçları için vergi daireleri önce ödeme emri düzenleyerek borcun takibi yoluna gitmekte, şayet borç yine tahsil edilemez ise mükelleflerin mal varlıklarına veya banka hesaplarına haciz tatbik etmektedir.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanununun 54. maddesinde ödeme müddeti içinde ödenmeyen amme alacağının cebren tahsil edileceği belirtildikten sonra;55. maddesinde, Amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içinde ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı;58. maddesinde de “Kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden ibaren 7 gün içinde tahsil dairesine ait itiraz işlemlerine bakan vergi mahkemesi nezdinde itirazda bulunabilecekleri;62. maddesinde ise, Borçlunun, mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul mallar ile gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarın tahsil dairesince haczolunacağı;71. maddesinde de, Aylıklar, ödenekler, her çeşit ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama bağlı olmayan nafakalar, emeklilik aylıkları, sigorta ve emeklilik sandıkları tarafından bağlanan gelirler kısmen haczolunabileceği, ancak haczolunacak miktar bunların üçte birinden çok dörtte birinden az olamayacağı, hükümleri yer almıştır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 99.maddesinde, sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri ile ilgili yapılacak her türlü kanunî düzenlemelerin bu Kanunda yapılacağı hükme bağlanmıştır.
5510 sayılı Kanunun 93.maddesinde de, “Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88 inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez. Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir.” hükmü yer almaktadır.
5510 sayılı Kanunun anılan hükümleri uyarınca, sosyal güvenlik hak ve yükümlülüklerine dair her türlü kanunî düzenlemeler bu Kanunda yapılacaktır ve bu Kanun gereğince sigortalılar ile hak sahiplerinin, gelir, aylık ve ödenekleri 88.maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemeyecek ve bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilecektir.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, 6183 sayılı yasa uyarınca “emekli aylıkları”nın kısmen haczedilebileceği ancak 5510 sayılı Kanununa göre ise bunun mümkün olmadığı görülmektedir.
Sonuç olarak, 5510 sayılı Kanunun anılan hükümleri uyarınca vergi daireleri tarafından borçlunun muvafakatı alınmaksızın mükelleflerin emekli maaşına haciz konulması hukuka aykırıdır. Nitekim bu konuda verilmiş çok sayıda vergi yargısı kararı bulunmaktadır.