Verginin tahakkuku , tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesidir.
Tahakkuk bir idari işlem değildir; vergilendirme sürecinde önemli bir “aşama”dır. Vergi borcu kendisine
tebliğ edilen yükümlünün belirli bir dava süresini geçirmesi ile kendiliğinden veya vergi idaresince yapılan tarh işlemine karşı vergi mahkemesinde açacağı davanın reddedilmesi üzerine vergi tahakkuk eder.
Beyana dayalı vergilerde tarh işlemi ile tahakkuk aşaması bir arada gerçekleşir. Yükümlünün kendi
vergi matrahını tespit edip vergi idaresine beyan etmesi üzerine tahakkuk fişi kesilerek yükümlüye verilir. Böylelikle vergi tahakkuk etmiş olur. Yükümlü tahakkuk eden vergiyi gönüllü olarak ödemezse vergi
cebri icra yoluyla tahsil edilir.
Verginin yükümlünün beyanı üzerine değil de, idarenin re’sen, ikmalen veya idarece tarh işlemlerinden birini gerçekleştirmesi ile tarh edildiği hallerde, bu kez tarh işlemi bir ihbarname ile yükümlüye tebliğ
edilir. Bu ihbarnameyi alan (tebellüğ eden) yükümlünün, idarenin tarh işlemine karşı dava açmak için 30
günlük bir süresi vardır.
Diğer taraftan, tarh işlemine karşı vergi mahkemesinde dava açılırsa verginin
tahakkuku ve dolayısıyla tahsili dava sonuçlanıncaya kadar ertelenir. Yükümlünün davası kabul edilirse
idarenin tarh işlemi iptal olunur; dolayısıyla vergi tahakkuk da edemez. Yükümlünün davası reddolunursa vergi borcu tahakkuk eder ve ödenmesi gerekir. Davanın reddi ile verginin tahakkuk etmesi ve hatta ödenmesi, vergi borcunun aynı zamanda kesinleştiği anlamına gelmez.
Davası reddolunan yükümlü
buna karşı verginin miktarına bağlı olarak Bölge İdare Mahkemesi’nde istinaf ve istinaf isteminin reddi
üzerine Danıştay’a temyiz başvurusu yapabilir. Kesinleşme idari işleme karşı kanun yollarının tüketilmesi ile gerçekleşir.
Bazı vergiler bakımından tahakkuk tümüyle kendiliğinden gerçekleşir. “Motorlu taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından her yıl Ocak ayının başında yıllık olarak tahakkuk ettirilmiş sayılır.” “Bina vergisi, ilgili belediye tarafından; (a) Dört yılda bir defa olmak üzere takdir
işlemlerinin yapıldığı yılı takip eden bütçe yılının Ocak ve Şubat aylarında (…) tarh olunur.