Vergi davalarının açılması ve yürütülmesinde avukatlık hizmetinden ne ölçüde yararlanıldığı bunun en dikkat çekici göstergesidir. 2000 yılında yayınlanan,
Prof dr Nihal SABAN’ nın yaptığı Türk Yargı Sisteminin Etkinligi araştırma Projesi vergi yargısının etkinliği araştırma raporunda, şu ilginç bulgular bu çarpıcı gerçeği ortaya koymaktadır.
İstanbul Vergi Mahkemelerinden 1991-1994 yılları arasında kesinleşmiş 896 dosya üzerinde yapılan araştırmaya göre; davaların 233’ü, (toplam dosyalarda %26 gibi bir oran) avukatlar tarafından açılmıştır.
Bu sayı vergi mahkemelerinde hüküm aşamasında 137; Bölge İdare Mahkemesi’nde 3; Danıştay’da ise, 8’e düşmüştür. Bu sayıyla ilgili ilk tespit;
“bu alandaki avukatlık hizmetinin yaygın olmadığı”, ikinci tespit ise,
“bu alandaki avukatlık hizmetinin yetersiz olduğu”dur.
“Dosyaların okunması sırasında, avukatlar tarafından yazılan dava dilekçelerinin son derece yetersiz, örneğin tarhiyata karşı açılan davalarda dava dilekçelerinin büyük çoğunluğunda yürütmeyi durdurma talebinin yer aldığı veya davanın belli bir aşamasında avukatların davadan çekildiği ve özellikle Danıştay aşamasında bu alanda birkaç avukatın davaya girdiği veya bazı dosyalarda 3-4 avukat değişikliği olduğu görülmektedir”.
Avukatların bu mesleki statüyü taşıyamadıkları, Vergi hukukunu yeterince bilmedikleri, dava dilekçelerinde yapılmayacak hataların yapıldığı açıkça belirtilmektedir. ( Saban, Vergi Yargısının Etkinliği, s. 105.)
Kaldı ki, böyle bir araştırmaya konu olmasa da, Ankara, İzmir başta olmak üzere diğer illerde de durumun bundan pek farklı olmadığı bilinmektedir.
Vergi Sorunlarının Çözümünde Daha Çok Kimler Rol Almaktadır.?
Vergi sorunlarının çözümünde serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler görev yapmaktadır.
Vergi sorunlarının çözümünde vergi mükellefini meslek mensupları temsil etmekte; idari aşamada taraflar arasında çözüme kavuşturulamayan sorunların yargı organları önüne taşınması görevini de yine meslek mensupları üstlenmektedir.
Meslek mensupları, ya kendilerinin yazdıkları dilekçelerle vergi ödevlisinin bizzat; ya da yanlarında çalıştırdıkları ve sadece imzasını kullandıkları avukat için aldıkları vekalete dayanarak avukat aracılığıyla yargı yoluna başvurulması sağlamaktadır.
Vergi hukuku alanında avukatlara kendiliğinden iş gelmesine de pek rastlanılmamaktadır. Çünkü, vergi mükellefi ile vergi idaresi arasından çıkan sorunlar meslek mensuplarının yaptıkların bildirimlerden, düzenledikleri belgeler ve tuttukları defterlerden, verdikleri beyannamelerden kaynaklanmaktadır.
Sonrasında yapılan incelemelere refakat etmektedirler. Vergi dairesi tarafından tebliğ edilen vergi ve ceza ihbarnamelerinden öncelikli olarak haberdar olmaktadırlar.
Dolayısı ile meslek mensupları olayı bilen vergi hukukçusu ve vergi uzmanı olarak, bu sorunların çözümünde vergi mükellefinin sorununu çözmek zorunda kalmaktadır.
Sorunların idari yoldan çözülememesi durumunda yine dava konusu edilmesinde de yine meslek mensupları görev yapmaktadır. Ancak, yargı yoluna başvurulması sürecinde işin içinden çıkılamayacağını anlayan bazı meslek mensupları mecburen bir emekli vergi hakimi veya vergi yargılamasını bilen emekli maliyeci bularak sorunu çözmektedir. Bu tavsiyeler meslek mensubu tarafından yapılmaktadır.