TEMSİL KAVRAMI nedir?
Temsil, bir hukuki işlemin ya da sözleşmenin, temsil olunan bir kimse adına ve hesabına, başka bir kimse, tarafından yapılmasıdır.
Ticari hayatın getirdiği bazı hukuki ve ekonomik zorunluluklar, kişilerin temsil kurumuyla bir takım yükümlülükleri yerine getirmesi gereğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, şirketler, dernekler, vakıflar gibi tüzel kişilerin adına ve hesabına işlem yapmak da, ancak onları temsil eden gerçek kişiler vasıtasıyla mümkün olabilmektedir.
Temsil yetkisine ilişkin genel düzenleme hangi kanunda düzenlenmiştir?
Temsil yetkisine ilişkin genel düzenleme Borçlar Kanununun 32 ile 39. maddeleri arasında yer almaktadır. Ayrıca, diğer pek çok kanunda da temsil yetkisini, bu kanunların ilgili oldukları konular yönünden irdeleyen hükümler bulunmaktadır.
Temsil yetkisi kaça ayrılır?
Temsil yetkisi “iradi temsil”, “kanuni temsil”, “doğrudan temsil” ve “dolaylı temsil” gibi ayrımlar altında incelenebilir.
Kanuni temsil nedir?
Kanuni temsil yetkisinde ise temsil edilen kişinin iradesine bakılmamakta; yetki ya kanun gereği kendiliğinden, ya bir mahkeme kararı ile ya da bir hukuki işlemin kanuni sonucu olarak doğmaktadır.
İradi temsil nedir?
İradi temsil, kaynağını bir hukuki işlemden alan temsil yetkisidir.
Doğrudan temsil nedir?
Doğrudan temsilde, temsilci, temsil olunan kişinin adına ve hesabına hukuki işlem yapmakta; temsilcinin gerçekleştirdiği hukuki işlemin sonuçları doğrudan temsil olunan kişi üzerinde doğmaktadır.
Dolaylı temsil nedir?
Dolaylı temsilde ise, temsilci kendi adına ve fakat temsil olunan hesabına işlem yapmaktadır. Bu şekilde gerçekleştirilmiş bir işlemin hukuki sonuçları temsilci üzerinde doğmakta ve bunların sonradan temsilciden temsil olunana devredilmesi gerekmektedir.
Temsil yetkisi nedir?
İradi temsilde temsilci, bu yetkisini kullanıp kullanmamakta, yani üçüncü kişilerle temsil edilen adına bir işlem yapıp yapmamakta serbesttir. Vekaletin kullanılıp kullanılmaması ihtiyaridir.
Bu serbestlik, temsil yetkisinin tek taraflı bir işlem ile verilmesi halinde daha belirgin olarak görülür; zira bu durumda temsilcinin yetkisini kullanıp kullanmaması herhangi bir hukuki sorumluluğunu doğurmaz.
Temsil yetkisinin iki taraflı bir işlem ile (sözleşme) verilmesi halinde ise, temsil yetkisinin kullanılmaması durumunda temsilcinin iç ilişkide sözleşme hükümlerine göre sorumlu tutulabilmesi söz konusu olabilir.
Temsilci ise, hak ve görev bakımından birinin veya bir topluluğun adına hareket eden kimsedir
Temsil yetkisi ise, kendisini bir hukuki işlemin yapılmasında temsil ettirmek isteyen şahsın, temsilci olacak şahsa verdiği yetkidir. Bu yetkiye dayalı olarak temsilci tarafından verilen yetki çerçevesinde yapılan işlemler hukuken geçerlidir. Temsil ilişkisinde temsilci, temsil olunanı üçüncü şahıslara karşı temsil eder ve aksi kararlaştırılmadıkça, yetkili temsilci tarafından yapılan işlemlerden doğan alacak ve borçlar temsil olunana ait olur.
Temsil ilişkisinde kaç kişiyi ilgilendirmektedir?
Temsil ilişkisinde her zaman üç kişi söz konusudur. Bunlardan ilki temsil olunan şahıstır. Temsil olunan şahıs adına ve hesabına işlem yapan kimseye ise temsilci ya da mümessil denir. Tabi ki ilişkinin üçüncü ayağı da kendisi ile işlem yapılan “ üçüncü şahıs”tır.
Temsile ilişkin hükümler, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 40-48. Maddeleri arasında düzenlenmiştir.
