Sahte Fatura Düzenleme ve Kullanma Suçu,

Öncelikle bir belgenin neden sahte olarak düzenlenip kullanılması sorusuna cevap aramak gerekmektedir. Yargıtay, vergi belgelerindeki sahteciliğin amacını; düzenleyen için komisyon almak suretiyle haksız kazanç sağlamak veya vergi doğuran faaliyetini vergi dairesinin bilgisi dışında tutarak vergi ödememek; kullanan için ise, gideri fazla gösterip matrahı düşürmek, dolayısıyla az vergi ödemek veya hiç ödememek veya hakkı olmayan iadesi veya indirimden yararlanmak şeklinde belirtmiştir!
Kanun koyucu, ülkemizde vergi kaybının yüksek olduğu gerekçesiyle verginin kaçırılmadan tahsil edilebilmesi için özel düzenlemeler yapmıştır. Vergi kaybına neden olmada, sahte fatura düzenleme ve kullanma fiillerinin oranın yüksekliği bu konuda düzenleme yapmaya itmiştir. Sahte fatura düzenleme ve kullanma fiilleri, 213 sayılı VUK’un 359’uncu maddesinin b fıkrasında tanımlanmış ve yaptırıma bağlanmıştır. Kanun maddesinde “Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.” denilerek sahte belgenin özellikleri ve tanımı yapılmıştır. Sahte Fatura Düzenleme ve Kullanma Suçu

Kanun maddesi incelendiğinde,

sahte belge düzenleme ve kullanma suçunun işlenebilmesi için belgenin, vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan belgelerden olması gerektiği sonucuna varılmaktadır. O halde vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti olmayan belgelerin düzenlenmesi veya kullanılması durumunda kaçakçılık suçu oluşmayacaktır!!9, Kanuni şekil şartlarına uygun olmadan ve zorunlu bilgiler bulunmadan düzenlenmiş belgelerin, kullanılması durumunda da, kaçakçılık suçu oluşmayacaktır!
Madde metnindeki “asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar” düzenlemesinden sahteciliğin belgelerin asıl ve suretlerinde yapılabileceği, bu yönüyle ilgili herhangi bir fark olmadığı, yine sahteciliğin kısmen veya tamamen yapılabileceği anlamı çıkmaktadır. Belgenin tamamında sahtecilik durumunda, özellikli bir durum söz konusu değildir. Ancak belgenin kısmen sahteciliği söz konusu olduğu durumda, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge ile karıştırılması durumu gündeme gelmektedir. Bu sebepten ötürü kısmen sahte belge ile muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belgeyi karıştırmamak gerekir. Yanıltıcı belgede, gerçek muamele veya durum mevcut olmakla birlikte bunların mahiyet ya da miktarında gerçeğe aykırılık bulunmaktadır. Kısmen sahte belgede ise, gerçeğin yanında ger-çek olmayan muamele ve durum veya yanıltıcı niteliği kabule yol açan mahiyet ve miktar dışında ve bunları aşan gerçeğe aykırılık söz konusudur!
Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge ile kısmen sahte faturanın düzenlenmesi veya kullanılması faile uygulanacak yaptırım bakımından ciddi farklar ortaya çıkarmaktadır. Fail muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemesi veya kullanması durumunda VUK’un 359 a-2 maddesine göre 18 ay ile 3 yıl hapis cezası ile yargılanacak ancak kısmen sahte fatura düzenlemesi veya kullanması durumunda VUK’un 359 b-2 maddesine göre 3 yıl ile 5 yıl arasında hapis cezası ile muhattap kalacaktır. Görüldüğü üzere aralarındaki farkın tespiti çok önem arz etmektedir.

Sahte fatura düzenlenmesi,

ticari hayatta üç farklı şekilde gerçekleşmektedir. Sahte faturanın tanımından yola çıkılarak, öncelikle gerçek olmayan bir hukuki ilişki olmalıdır. Gerçek olmayan bir hukuki ilişkinin mevcudiyeti ile birlikte hukuki ilişkinin karşı tarafının olup olmamasının önemi yoktur. Hukuki ilişkinin, karşı tarafı olduğu durumlarda da, olmadığı durumlarda da sahte fatura düzenlenebilir. Yine bir diğer sahte fatura düzenleme şekli ise; gerçek ve karşı tarafı olan bir hukuki ilişkinin olması gereken kişi ile yapılamayıp bir başka kişi ile yapılması durumudur.
Sahte belge düzenlenmesi ile kullanılması ayrı fiillerdir. Sahte belge düzenlenmesi ile suç oluşmaktadır. Ayrıca kullanılmasına gerek yoktur.
Ancak düzenlenen sahte belge farklı bir kişi tarafından kullanıldığı takdirde ayrıca bir suç işlenmiş olur. Sahte belge düzenlemek ve kullanmak birbirinden bağımsız suçtur. Belgenin kullanılmasından maksat belgelerin defter ve kayıtlara işlenmesidir.
Sahte belge kullanma suçu yine muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanma suçu gibi kasten işlenebilen bir suç olup taksirle işlenemez. Suçun manevi unsuru genel kasttır. Bu konu ile ilgili detaylı açıklama muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanma suçu ile ilgili kısımda açıklanmış olmasına karşın önemli olması bakımından bir kez daha tekrar etmekte fayda görmekteyiz. Mükellef kullandığı belgenin sahte olduğunu bilmediği takdirde 306 Seri Nolu VUK Genel Tebliği’ne göre cezalandırılmayacaktır. Tebliğ de; failin, fiilin oluşturduğu suçtan sorumlu tutulabilmesi için kastın mevcudiyetinin gerekeceği, kasten hareket edilmiş sayılabilmesi için ise suçu oluşturan fiilin bilerek ve isteyerek işlenmiş olması gerektiği, dolayısıyla da bunun araştırılmasının icap edeceği belirtilmiştir.
Sahte belge düzenleme suçunun faili herkes olabilir. Mükellef, vergi sorumlusu, kanuni temsilci olabileceği gibi her hangi bir kişi de bir belgeyi sahte olarak düzenleyebilir. Sahte belgeyi kullanma suçunun faili ise mutlaka mükellef, vergi sorumlusu, kanuni temsilci olmak zorundadır. Çünkü sahte belgeyi kullanma suçunun maddi unsuru sahte belgenin defter ve kayıtlara işlenmesidir!!4, Mükellef olmayan bir kişinin, defter ve kayıtlara her hangi bir belge işleyebileceği düşünülemez.
Sahte belge düzenleme ve kullanma fiilinin yaptırımı VUK’un 359/b maddesinde 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası olarak düzenlenmiştir.
Fail hakkında verilecek hapis cezası para cezasına çevrilemez ve ertelenemez. Sahte belge düzenleme ve kullanma suçunun görevli mahkemesi asliye ceza mahkemesidir.
Kaynak: Sahte Fatura ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge