TAPU HARÇLARININ EKSİK ÖDENDİĞİ İDDİASI KAPSAMINDA YAPILAN VERGİ İNCELEMELERİ
Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 63 üncü maddesinde, gayrimenkul devir ve iktisaplarında tapu harcının, emlak vergisi değerinden az olmamak üzere, beyan edilen devir ve iktisap bedeli üzerinden hesaplanacağı; tapuda yapılan işlemden sonra emlak vergisi değerinden daha düşük bir bedel üzerinden harç ödendiğinin veya beyan edilen devir ve iktisap bedelinin gerçek durumu yansıtmadığının tespit edilmesi halinde, aradaki farka isabet eden harcın ikmalen veya re’sen tarh edileceği hükme bağlanmıştır.
Son yıllarda Vergi Daireleri ve Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı Tapu harçlarının eksik ödendiği iddiası ile yaygın ve yoğun inceleme, denetim ve yoklamalar yapmaktadır. Ancak yapılan inceleme ve denetimlerin birçoğu Vergi Kanunlarının temel hükümlerine ve ilgili inceleme usul ve esaslar kapsamındaki yönetmeliklere uygun olmadan yürütüldüğü ve Vergi yargısının da bunu eksik inceleme kapsamında olduğunu değerlendirerek reddettiği görülmektedir.
Yapılan Tapu Harçlarına ilişkin incelemelerde öncelikle müteaahit firmaının Banka hesap hareketleri ve satılan dairelere ilişkin kat maliklerinin Bankalardan aldığı krediler ile tapu harç matrahı kıyas edilerek inceleme yapılmakta ya da;Kat maliklerinin bazılarının Bilgi isteme Karşıt inceleme kapsamında ifadelerine başvurulmak suretiyle sondajlama usulü ifade ile tümevarım yöntemi ile hatalı hesaplamalar yapılmaktadır. Alıcı ve satıcıya binde 2 oranında ilave tapu harcı ile birlikte %25 oranında Vergi Ziyaı Cezası kesilmektedir.
Danıştayın 4. Dairesi konuya ilişkin bir kararında;
“Vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyetinin esas olması ve gerçek gelirin vergilendirilmesi ilkesi gereği, davacının kayıt dışı hasılatının olup olmadığını belirlemek için satışını yaptığı taşınmazların satış tutarlarının gerçek veya gerçeğe en yakın haliyle tespit edilmesi gerekir. Bu bağlamda, davacının iddiaları da dikkate alındığında, satışı yapılan taşınmazları satın alan kişiler nezdinde de araştırma yapılarak taşınmazların gerçek veya gerçeğe en yakın satış tutarlarının tespit edilmesi ve bu şekilde yapılan tespit sonrasında davacının kayıt dışı bıraktığı hasılatının olup olmadığının belirlenmesi gerekir iken sadece banka kayıtları üzerinde inceleme yapmak suretiyle banka eksperlerinin taşınmazlara biçtiği değer esas alınarak, eksik incelemeye dayalı olarak yapılan tarhiyatlarda ve kesilen cezalarda hukuka uyarlık görülmemiştir.”şeklinde karar vermiştir.
Özetle Vergi Daireleri aslında Tapu harçlarının eksik ödendiği noktasında Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün yetkisine giren bir konuda sadece tahsil yetkisini hesaplama ve inceleme ile genişleterek hatalı işlem yapmaktadır.Ayrıca Banka Kredileri üzerinden alınan kredilerin ekspertiz değerine göre en az %25 daha az hesaplandığı göz önünde bulundurulursa bu noktada da hesap hatası yapılmaktadır. Son olarak eğer inceleme elemanı ifade yani karşıt inceleme ya da Bilgi İsteme kapsamında Daire satın alan kat maliklerinin ifadelerine başvuracaksa tamamının ifadesi alınmalı örneklem yöntemi uygulanmamalıdır.
